این اینفوگرافیک شامل بخش‌های مهم و مختلفی در رابطه با عملکرد نظام بانکی و متغیرهای کلان پولی است. تحلیل هر بخش به صورت زیر ارائه می‌شود:
۱. سهم تسهیلات اعطایی نظام بانکی به تفکیک هدف (درصد) نمودار میله‌ای در بخش میانی اینفوگرافیک، سهم انواع تسهیلات بانکی را نشان می‌دهد:
–بیشترین تسهیلات اعطایی به سرمایه در گردش اختصاص دارد که بخش عمده‌ای از وام‌های بانکی را شامل می‌شود.
– سهم کمی برای ایجاد و توسعه در نظر گرفته شده است، که نشان می‌دهد بخش تولیدی کشور به اندازه کافی سرمایه‌گذاری جدید دریافت نمی‌کند.
– خرید مسکن و خرید خودرو سهم متوسطی از تسهیلات را تشکیل می‌دهند.
تحلیل: نظام بانکی عمدتاً درگیر تأمین سرمایه برای فعالیت‌های جاری است و کمتر به ایجاد و توسعه زیرساخت‌های بلندمدت توجه دارد. این موضوع می‌تواند رشد پایدار اقتصادی را تضعیف کند.
۲. نسبت کفایت سرمایه کل شبکه بانکی (درصد) نمودار خطی سمت راست نشان‌دهنده نسبت کفایت سرمایه در شبکه بانکی کشور طی سال‌های مختلف است.
– نسبت کفایت سرمایه در مقاطعی (مثلاً سال ۱۳۹۶) افت کرده و مجدداً در سال‌های اخیر اندکی افزایش یافته است.
– نسبت کنونی در سال آخر به ۳/۶ درصد رسیده که بسیار پایین‌تر از استانداردهای بین‌المللی (۸ درصد و بالاتر) است.
تحلیل: – نسبت کفایت سرمایه پایین، نشان‌دهنده ریسک بالا در بانک‌ها و توان پایین آنها برای مقابله با بحران‌های مالی است.
– برای بهبود این نسبت، بانک‌ها نیاز به افزایش سرمایه و اصلاح ساختار مالی دارند.
۳. مقایسه نسبت مطالبات غیرجاری بانکی به تسهیلات در کشورهای مختلف اسلامی (درصد) نمودار پایین سمت راست نشان می‌دهد که ایران نسبت بالایی از مطالبات غیرجاری بانکی به کل تسهیلات را دارد:
– این نسبت در ایران از ۱۴ درصد فراتر رفته است.
– در کشورهای دیگر مانند ترکیه، مالزی و عربستان این نسبت به مراتب پایین‌تر است (کمتر از ۵ درصد).
تحلیل: – نسبت بالای مطالبات غیرجاری در ایران نشان از بحران نقدینگی و ناکارآمدی در بازپرداخت تسهیلات دارد.
– این موضوع ریسک‌های قابل توجهی برای نظام بانکی به همراه دارد و نیازمند نظارت شدیدتر و اجرای سیاست‌های اصلاحی است.
۴. راهکارهایی برای خروج از وضعیت کنونی و بهبود عملکرد نظام بانکی در اینفوگرافیک چند راهکار کلیدی برای بهبود وضعیت نظام بانکی مطرح شده است:
– افزایش سرمایه بانک‌ها
– مدیریت صحیح مطالبات غیرجاری
– تمرکز بر تسهیلات تولید محور
– بازنگری در قوانین و ساختار نظام بانکی
– تسهیل تأمین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط
تحلیل: این راهکارها منطقی و قابل اجرا هستند اما نیازمند اراده سیاسی، نظارت شفاف و به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین مالی برای اجرای بهتر است.
۵. بخش‌های جانبی (نظام بانکی و پولی کشور و چالش‌ها)
– نظام بانکی ایران با چالش‌های مهمی نظیر مطالبات معوق، پایین بودن بهره‌وری، ساختار قدیمی بانک‌ها و مشکلات نقدینگی مواجه است.
– این موارد در طولانی‌مدت باعث تضعیف توان مالی و اعتباری نظام بانکی کشور خواهد شد.
جمع‌بندی کلی:این اینفوگرافیک به‌خوبی چالش‌های موجود در نظام بانکی ایران را بیان می‌کند:
1. سهم کم تسهیلات توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت
2. نسبت پایین کفایت سرمایه که زیر استانداردهای جهانی است
3. نسبت بالای مطالبات غیرجاری که مشکلات ساختاری را نشان می‌دهد
پیشنهاد:
– افزایش سرمایه بانک‌ها برای تقویت کفایت سرمایه
– تمرکز بر تخصیص تسهیلات به بخش‌های مولد و توسعه‌ای –
اصلاح ساختار بانکی و اجرای سیاست‌های کنترلی برای کاهش مطالبات غیرجاریاین راهکارها می‌تواند به بهبود عملکرد نظام بانکی و تقویت اقتصاد کشور کمک کند.
نویسنده: دکتر بریم نژاد
